Ayak ve ayak bileği rahatsızlıkları

Ayak Bileği

Ayak bileği bölgesi tibia, fibula ve talus denen kemiklerin eklemleşmesi ile oluşan, ayak ile bacak arasındaki bağlantı bölgesidir.

Ayak bileği ile ilgili en sık karşılaşılan problem ayak bileği burkulmasıdır. Yürüme veya koşma esnasında ayak bileği burkulan hasta bileğinde şiddetli ağrı, şişlik hisseder. Özellikle ayak bileği dış tarafındaki bağlarda yırtık olur. Burkulmalar genel olarak 3 farklı derecede bağ yaralanmasına sebep olur. Birinci derecedeki bağda şiddetli bir gerilme söz konusudur, yırtık yoktur. İkinci derecede bağlarda kısmi yırtık vardır. Üçüncü derece burkulmada ise bağ tam olarak kopmuştur.

Ayak bileği bağ yaralanmalarının çoğu dış taraftaki bağlarda(dış yan bağ) olur. Nadiren iç yan bağlar da yaralanabilir. Ayak bileği burkulmaları esnasında ciddi ayak bileği kırıkları meydana gelebileceği unutulmamalıdır. Bu tür kırıkların tedavisinde de çoğu zaman ameliyat gerekir.

Kırık olmayan ayak bileği burkulmalarının tedavisinde ise şu uygulamalar yapılır: Çok ileri olan (3. derece) burkulmalarda alçı tedavisi uygulanabilir. Diğer vakalarda ise elastik bandaj, buz uygulaması, ayak bileğinin yüksekte tutulup dinlendirilmesi, lokal pomadlar, ağrı kesici ilaçlardan oluşan tedavi uygulanır.

Ayak Hastalıkları

Ayak vücudumuzun yükünü üzerinde taşıyan, yürüme, koşma gibi fonksiyonlarda kullandığımız temel organdır. Ayakta dururken mükemmel bir araba lastiği gibi zemine adapte olarak bizi dengede tutar. Adım atma esnasında ayak kilitlenip güçlü bir kaldıraç haline gelir ve bütün vücudu kaldırıp adım atmamızı sağlar. Ayak arka kısım kemikleri, tarak kemikleri ve parmaklardan oluşur. Ayakta en sık karşılaşılan problem düz tabanlık(pesplanus) denen durumdur. Ayak alt yüzü normalde yere düz olarak basmaz. ayak iç yanında bir kavis oluşur ve bu kısım yüksekte kalır. Ayak, yere baş parmak kökü, topuk ve ayak dış yanıyla basar. Düz tabanlık ayağın iç kısmındaki bu kavisin bozulması ve ayağın iç yanının da yere basması durumudur. Küçük çocuklarda ayak tabanındaki yağ dokusu sebebiyle ayak, yere tam olarak basar. Bu durum yanıltıcı olarak düz taban teşhisi konmasına sebep olabilir. Üç yaşından sonra ayak tabanı yağ dokusu açısından normalleşir. Bu durumda yapılacak bir değerlendirmede daha kolay teşhis konur. Ancak küçük çocuklarda da topuk kemiğinden itibaren olan yayılmalar tedavi gerektirebilir.

Düz tabanlık tedavisinde, çocuklarda özel yapım ortopedik ayakkabılar, daha ileri yaşlarda ise özel tabanlıklar kullanılır. Çoğu düz tabanlılık ise bir tedavi gerektirmez. Esasen ağrı yapmayan ve ilerleyici olmayan düz tabanlılıkta bir tedavi uygulanmasına gerek olmadığı söylenmektedir. Çoğu düz tabanlık yapısal bir farklılıktan ibarettir. Düz tabanlılık, ileri yaşlarda düşünüldüğü kadar ciddi problemlere yol açmaz. Ailenin bunu ciddi bir hastalık değil, yapısal bir özellik olarak kabul etmesi uygundur. Aksi durumda devamlı özel ayakkabılar ve ailenin endişesi gereksiz yere çocuğun bu durumdan psikolojik olarak kötü etkilenmesine sebep olabilmektedir.

Düz tabanlığın tersi durumuna ise çukur ayak(pes cavus) denir. Bu durumda ayak tabanındaki çukurluk normalden daha yüksektir. Bu durum topuk bölgesinde ağrılara yol açabilir. Çukur ayak mevcut çocuklar, özellikle bel bölgesi rahatsızlıkları açısından iyi değerlendirilmelidir. Tek başına olan çukur ayak tedavisinde yine basit tabanlıklar kullanılmaktadır. 

Halluks Valgus: Ayak birinci parmak kökünde ağrı ve şekil bozukluğu ile ortaya çıkan hastalıktır. Daha çok orta yaş üzeri ve özellikle sivri uçlu, yüksek topuklu ayakkabı giyilmesiyle belirginleşen ve orta yaş üzeri hastalarda görülen bir durumdur. Ayak baş parmağı, beşinci parmağa doğru eğilir ve baş parmağın kökünde şişlik vardır. Hasta şekil bozukluğu yanı sıra ağrı ve ayakkabı giyememe gibi şikayetlerle başvurur. Tedavisinde başlangıç aşamasında parmak arası makara, gece ateli gibi özel ortopedik cihazlar uygulanır. İleri aşamalarda ise ameliyat gerekli olmaktadır. Kemiklere yapılan eğrilik düzeltici ameliyatlar ile hastalık tedavi edilir. 

Doğuştan Çarpık Ayak(Pes Ekino Varus): Çocukların anne karnında gelişimi esnasında ayağın büyüme ve gelişmesindeki aksaklık sonucunda oluşur. Yeni doğan çocukta ayaklardan biri veya ikisi de çarpık ve küçüktür. Oldukça önemli bir rahatsızlıktır. Tedavisinde acilen başlanan alçı tedavisinin önemi büyüktür. Çocuğa haftada bir değişen seri düzeltici alçılar yapılır. Alçı tedavisml;lgesi rahatsızlıkları açısından iyi değerlendirilmelidir. Tek başına olan çukur ayak tedavisinde yine basit tabanlıklar kullanılmaktadır. 

Halluks Valgus: Ayak birinci parmak kökünde ağrı ve şekil bozukluğu ile ortaya çıkan hastalıktır. Daha çok orta yaş üzeri ve özellikle sivri uçlu, yüksek topuklu ayakkabı giyilmesiyle belirginl