Doğru Beslenme Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Doğru Beslenme Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Beslenme başlı başına bir bilim dalıdır. Günlük beslenme ihtiyaçlarınız, sağlığınız ve sporla ilgili amaçlarınıza göre değiştiği gibi, kilonuza, boyunuza, cinsiyet ve aktivite düzeyine göre de farklılıklar gösterir.

Gerek hafta sonu sporları, gerekse amatör ve profesyonel amaçla yapılan sporlarda, sporun amacına ulaşması ve sağlıklı bir yaşam elde edebilmek için, bilinçli beslenme ve enerji dengesinin iyi kurulması gereklidir. Beslenmenin iyi yürütülmediği her çeşit spor, kişiye istenen verimi ve başarıyı sağlayamadığı gibi, onu aktivitelerden soğuma noktasına da getirir. Bu durum hem fiziksel hem de psikolojik birçok sorunlara neden olarak, mutsuzluk yaratır. Bu nedenle, sporda beslenme ayrı bir bilim dalı olarak kabul edilmektedir ve ona göre kuralları ve uygulamaları söz konusu olmaktadır.

Genel olarak, eğer ilk hedefiniz kilo vermekse, farkına varmanız gereken husus, hiç bir şeyin kilo vermenin vücut yağ oranını azaltmak kadar önemli olmadığıdır. Her şeyden önce, tüm vücut kilosundansa, vücut yağını kaybetmenin daha önemli olduğunu bilmeniz gerekir. Tüm vücut kilosundan kaybetmek kalp damarlarının tıkanma riskini mutlak surette azaltmazken, vücut yağından kaybetmek bu riski azaltır. Diğer bir deyişle, sadece aldığınız kaloriyi azaltmamalısınız. Onun yerine, yağlı yiyecek tüketiminizi azaltarak, fiziksel aktivitelerinizi arttırmalısınız. Bu nedenle kilonuzla gereğinden fazla ilgilenmek gereksizdir. Önemli olan vücut yağı oranıdır. Erkeklerde ideal vücut yağı ortalama oranı % 12-15 , kadınlarda ise % 22-25 arasıdır. Ancak bu oran çeşitli spor branşlarında sporun özelliklerine göre farklılıklar göstermektedir.

Sporda başarılı derecelere hemen kavuşulamaz. Bu başarılı sonuçlar pek çok koşulun bir arada uygulanmasıyla mümkün olmaktadır. Bu koşulların en önemlisi hiç şüphesiz bilinçli ve o spor disiplinine uygun beslenmedir. Örneğin, vücut geliştirme yarışma hazırlık beslenmesinde de göreceğiniz gibi, açıklanan bilimsel beslenme tekniklerine uyulmadığı zaman, bu spor branşı için olması gereken ideal vücut yağı oranına ve kas hacmına ulaşılamaz ve deri çok kalın görünerek, kasların ayrıntısı belli olmaz. Şampiyon sporcuların durumları incelendiğinde, kişisel beslenmelerinin, diğer sporculardan çok farklı olduğu ortaya çıkar.

Sporcu için ideal beslenme, sadece yarışma öncesi birkaç gün veya daha uzun bir zamanla sınırlı olmamalıdır.

Sağlıklı yaşamı hedef almış olan herkes için olduğu kadar, sporcu için de ideal beslenme, bir yaşam biçimi ve bilimsel bir beslenme alışkanlığı halinde olmalıdır.

Günlük diyetinde % 5-20 yağ, % 10-15 protein, % 60-80 oranında karbonhidrat bulunduran bilgili bir sporcu, bu diyetiyle kilosunu ideal ölçülerde tutarak, sağlığını da en üst düzeyde korur.
Gerçekten, spor yapan herkesin, ister hafta sonu sporcusu, ister devamlı yarışma için spor yapan kişi olsun, kalp hastalığı, şeker hastalığı, yüksek tansiyon, eklem rahatsızlıkları gibi rahatsızlıkları bile olsa, hızlarını, dirençlerini ve sağlıklarını iyileştirirler, ciddi sağlık sorunlarının üstesinden gelebilir ve hatta sporda başarılı dereceler dahi elde edebilirler. Bu hastalıkları olan kimseler spor yapmazlarsa, hareketleri kısıtlı olarak tümüyle atıl kalmaya mahkûm olurlar. Daha önceki bölümlerimizde de belirttiğimiz gibi, spor aktiviteleri ile, kan yağları ( kolesterol, trigliserid, HDL, LDL-kolestrol, lipoproteinler ) arasında, kalp-damar hastalıkları açısından önemli ilişkilerin olduğu tıbbî araştırmalarla ispat edilmiştir. Düzenli spor aktiviteleri, kalpten ölümleri azaltmaktadır.

Diğer açıdan bakıldığında, sporda performans kazanmak için düzenlenen beslenme programları da esnek bir yapıya sahiptir. Herkes için tek tip bir beslenme programı mevcut değildir. Herkesin ve her sporcunun cinsiyet ve uyguladıkları farklı spor türleriyle ilgili olarak farklı diyetlere gereksinmeleri vardır. Bireylerin kan kimyalarının değişik olması ve kişisel beslenme zevkleri de beslenme programına dahil edilmesi gereken unsurlardır.

Sporcuların, yaptığı tüm egzersizlerde kasların harcadığı enerjiyi karşılayacak şekilde beslenmeleri zorunludur. Çünkü, sporcuların enerji ihtiyacı spor yapmayan normal kişilerden daha yüksektir. Önemli yarışmalara ve şampiyonluğa hazırlanan sporcular günde 4-8 saat arasında çalışabilirler. Bu çalışmalar neticesinde vücudun enerji ihtiyacı çok yükselmektedir.